Lęk uogólniony, agorafobia czy ataki paniki należą do jednych z najczęstszych zaburzeń psychicznych. Jednocześnie terapia poznawczo-behawioralna wykazuje bardzo wysoką skuteczność w leczeniu tych zaburzeń dzięki skupieniu na przeformułowaniu niefunkcjonalnych myśli i przekonań.
Już w sobotę 28. kwietnia Dominika Polkowska-Jaroszewicz, certyfikowana psychoterapeutka w nurcie poznawczo-behawioralnej z wieloletnim doświadczeniem terapeutycznym, poprowadzi dla Państwa specjalistyczne certyfikowane szkolenie pt. Terapia CBT zaburzeń lękowych u osób dorosłych - GAD i lęk napadowy. W trakcie szkolenia uczestnicy zapoznają się z obrazem klinicznym zaburzeń lekowych: lęku uogólnionego, lęku panicznego i agorafobii, a także diagnozą oraz strategiami i technikami terapeutycznymi CBT, aby w skuteczny sposób pomagać terapeutycznie klientów w przezwyciężaniu problemów, z którymi się na codzień zmagają.
Tymczasem zapraszamy do lektury wywiadu z trenerką:
DCP: Zaburzenia lękowe należą do najczęściej występujących zaburzeń psychicznych – czym się charakteryzują?
Dominika Polkowska-Jaroszewicz: „Zdrowy”, funkcjonalny lęk pozwala na przetrwanie organizmu i adaptację do otoczenia. Reakcja fizjologiczna pojawiająca się na skutek spostrzeżenia zagrożenia polega na wzbudzeniu autonomicznego układu nerwowego. Jest to przejaw mobilizacji organizmu do walki, ucieczki lub „zamrożenia” - zastygnięcia w bezruchu.
Zaburzenia lękowe charakteryzują się takim nasileniem lęku, który negatywnie wpływa na funkcjonowanie jednostki i powoduje cierpienie lub dyskomfort. Lęk w tego typu zaburzeniach pojawia się w sytuacji kontaktu z bodźcem, który nie jest zagrażający, ale któremu jednostka przypisuje zagrożenie - jest nadmierny, uogólniony i przestaje spełniać swoją adaptacyjną funkcję. Wspólną cechą zaburzeń lękowych jest więc nadmierny lęk i związana z nim zmiana zachowania (unikanie i nadmierna kontrola).
Dlaczego terapia poznawczo-behawioralna jest tak skuteczna w przypadku zaburzeń lekowych?
Celem terapii poznawczo-behawioralnej jest przede wszystkim zmiana negatywnych, nieadekwatnych myśli i przekonań. Za zmianą myślenia idzie modyfikacja zachowań na bardziej adaptacyjne.
Zaburzenia lękowe charakteryzują się dysfunkcjonalnymi, katastroficznymi myślami. Osoby doświadczające lęku mają tendencję do:
- przeceniania prawdopodobieństwa i wielkości zagrożenia (wydarzy się najgorsze),
- przy jednoczesnym niedocenianiu umiejętności radzenia sobie i możliwości uzyskania wsparcia oraz niedostrzeganiu sygnałów bezpieczeństwa.
Ze zniekształconymi myślami pracujemy za pomocą technik poznawczych. Osoba cierpiąca na nadmierny lęk będzie mogła dzięki pracy poznawczej interpretować sytuacje, których się boi, jako mniej zagrażające oraz będzie wzmacniać swoją wiarę w możliwość poradzenia sobie.
Kolejnym elementem składającym się na zaburzenia lękowe są nieadaptacyjne zachowania, czyli głównie unikanie tego, co budzi lęk. Unikanie powoduje często ograniczenie życia i rezygnowanie z wielu przyjemności i rozwoju. Tu pomocne okazują się interwencje behawioralne – w przypadku zaburzeń lękowych są to techniki ekspozycji. Polegają one na konfrontowaniu się z tym, co napawa lękiem. Ich celem jest powrót do funkcjonowania bez ograniczeń i porzucenie unikania.
Czym różni się terapia lęku uogólnionego od terapii lęku napadowego?
Przyczyną napadów paniki jest błędna, katastroficzna interpretacja doznań somatycznych. Osoby z napadami paniki obawiają się objawów fizjologicznych lęku, takich jak np. przyspieszone bicie serca, uderzenia gorąca, zawroty głowy, ponieważ błędnie je interpretują jako coś zagrażającego życiu i zdrowiu.
W terapii lęku napadowego pracujemy głównie z dysfunkcjonalnymi, katastroficznymi myślami na temat funkcjonowania ciała - jest to część poznawcza. Część behawioralna obejmuje ekspozycje, czyli stawienie czoła budzącym strach bodźcom zewnętrznym (określonym sytuacjom związanym z odczuwaniem lęku) oraz wewnętrznym, np. „narażenie” się na przyspieszone bicie serca. Celem jest przekonanie się, że te sytuacje w rzeczywistości nie są zagrożeniem.
Zaburzenie lękowe uogólnione (GAD) charakteryzuje się uporczywie występującym martwieniem się i lękiem, które są nieproporcjonalnie nasilone wobec rangi sytuacji i okoliczności będących ich źródłem. Osoba dotknięta tym zaburzeniem martwi się „na zapas”, często o bardzo liczne, czasami stosunkowo błahe sprawy, wybiegając myślami w przyszłość. Po pewnym czasie samo martwienie się zaczyna budzić obawy i osoby z zespołem lęku uogólnionego zaczynają martwić się o to, że się martwią. Pojawiają się negatywne przekonania na temat martwienia się: głównie takie, że martwienia się nie da się powstrzymać - jest ono poza kontrolą - oraz że jest szkodliwe.
Utrzymywanie takich przekonań powoduje, że osoby podejmują nieskuteczne strategie kontrolowania zamartwiania się, które w dłuższej perspektywie okazują się szkodliwe, a ich efekty są całkowicie odwrotne od zamierzonych.
W terapii pracuje się głownie nad zmianą interpretacji samego martwienia się, ekspozycją na sytuacje budzące niepokój, rozróżnianiem problemów realnych i wyobrażonych (hipotetycznych) oraz rozwiązywaniem aktualnie występujących problemów (działanie zamiast zamartwiania się).
Jakie znaczenie ma psychoedukacja w terapii poznawczo-behawioralnej zaburzeń lękowych?
Psychoedukacja to istotna interwencja terapeutyczna w terapii poznawczo- behawioralnej. Dzięki psychoedukacji osoby z zaburzeniami lękowymi dowiadują się czym jest lęk, jakie są jego przyczyny, czym się objawia oraz co wpływa na jego podtrzymywanie. Podczas psychoedukacji uczą się także, jakie są zależności pomiędzy myślami, emocjami i zachowaniami oraz konkretnych technik pracy z objawami lękowymi.
Zrozumienie mechanizmów powstawania i podtrzymywania zaburzenia oraz sposobów pracy z nim jest istotną częścią terapii poznawczo-behawioralnej, która zakłada aktywny udział pacjenta w procesie zdrowienia.
Jak może Pani opisać pozytywny wynik terapii zaburzeń lękowych?
W dużym skrócie można powiedzieć, że sukcesem jest „odzyskanie” swojego życia i tego, co osoba straciła przez unikanie: powrót do dawnych zainteresowań, relacji społecznych, uczestniczenia w codziennym życiu bez ograniczeń. Sukcesem jest „odebranie władzy” lękowi, który już nie kieruje codziennością i wyborami. Pozytywny wynik terapii to obniżenie poczucia zagrożenia, bezradności oraz większy dystans do myśli lękowych.
W wywiadzie poruszona została tylko część problemów i wyzwań związanych z terapią zaburzeń lękowych. Dowiedz się więcej podczas szkolenia - zapisz się już dziś! Zachęcamy do zapoznania się z programem szkolenia oraz sylwetką trenerki na naszej stronie internetowej!
Więcej szkoleń możesz znaleźć w naszym kalendarzu oraz śledząc nasze media społecznościowe - Facebook, Instagram oraz LinkedIn. Zapraszamy do kontaktu z Centrum szkoleniowym pod numerem telefonu 71 332 36 70 lub na adres mailowy szkolenia@dcp.wroclaw.pl. Do zobaczenia!
