Uczestnicy szkolenia będą mieli okazję zapoznać się m.in. z tematem pracy z parą małżeńską rozważającą decyzję o rozwodzie, terapii małżeńskiej, mediacji rodzinnych, psychoedukacji i poradnictwa psychologicznego. Zdobędą także umiejętności w zakresie wsparcia dzieci w sytuacji rozpadu rodziny.

Tymczasem zapraszamy do lektury wywiadu z trenerką:

DCP: Jakie przesłanki kryją się najczęściej za decyzją o rozwodzie?

Aleksandra Patyk-Rybka: 

Mówiąc o przyczynach rozwodu warto podkreślić, że decyzja o nim nie jest incydentem – małżonek lub małżonkowie nie podejmują jej nagle, pod wpływem chwili. Jest to raczej kumulacja wielu sytuacji, problemów, doświadczanych uczuć, przemyśleń czy odwlekanych decyzji – jest to więc proces trwający często długi czas. 

Jeśli chodzi o konkretne czynniki skłaniające do podjęcia tej decyzji, to można wymienić najczęstsze: według statystyk GUS w Polsce do rozwodu dochodzi z powodu niezgodności charakteru (46,3%), niedochowania wierności małżeńskiej (20,6%), nadużywania alkoholu (14,1%), nieporozumienia na tle finansowym – w tym ukryta w statystykach przemoc finansowa (7,3%) czy nagannego stosunku do członków rodziny (4,9%). Wśród pozostałych przyczyn (6,8%) pojawiają się dłuższa nieobecność, trudności mieszkaniowe, różnice światopoglądowe i niedobór seksualny.

Najszersze, a jednocześnie najmniej jasne pojęcie „niezgodność charakterów” kryje jednak za sobą wiele różnorodnych zjawisk. Może oznaczać różnice w zakresie celów życiowych, wyznawanych wartości lub innego postrzegania ról w małżeństwie. Często jednak małżonkowie posługują się tym argumentem, by szybciej uzyskać rozwód bez orzekania o winie. W takich przypadkach możliwe, że nie chcą publicznie „prać swoich brudów” lub boją się przyznać do bycia ofiarą przemocy lub zdrady.

Zdarzenia te prowadzą do zaniku uczuć, przywiązania, poczucia wspólnoty, solidarności i zaufania w małżeństwie, co prowadzi do rozkładu więzi emocjonalnych, fizycznych i ekonomicznych. Zarówno pojawienie się przykrych sytuacji w życiu z partnerem, jak i zanikanie wyżej wymienionych więzi prowadzą ostatecznie do podjęcia decyzji o rozwodzie. 

Czy zadaniem psychologa jest odwodzić partnerów od decyzji o rozwodzie?

Zdecydowanie nie. Przede wszystkim należy pamiętać o tym, że rozwód, podobnie jak wiele innych trudnych przeżyć w życiu człowieka, może mieć pozytywne skutki i doprowadzić do poprawienia się sytuacji życiowej klienta. Podobne skutki może mieć przepracowanie problemu i decyzja o pozostaniu w związku.

Psycholog, pracując z partnerami myślącymi o rozwodzie, powinien przede wszystkim zachować neutralność. Jego zadaniem jest zbadanie oczekiwań każdej ze stron i ich realności, a także zwiększenie świadomości małżonków co do przyczyn i potencjalnych skutków działań, pozwalając im na samodzielne podjęcie przemyślanej decyzji. 

Specjalista powinien także wystrzegać się także wchodzenia w rolę arbitra rozstrzygającego spór lub, co nawet ważniejsze, opowiadania się po jednej ze stron sporu. W pracy z parami psycholog koncentruje się na zasobach pary i partnerów, dążąc do sytuacji, w której sami będą mogli dojść do porozumienia. 

Na jakie sposoby rozwód rodziców wpływa na dziecko?

Jak twierdzą M. Seligman, D. Rosenhan i E. Walker, „dzieci doświadczają poczucia straty w momencie rozwodu i separacji rodziców, jak również podczas poprzedzających tę sytuację konfliktów". Konflikty w rodzinie podważają poczucie bezpieczeństwa dziecka, które oparte jest na osobach rodziców i łączącej je relacji. Wbrew pozorom dzieci bardzo dobrze wyczuwają napiętą atmosferę nawet, gdy rodzice starają się ukryć przed nimi kłótnie i sprzeczki. 

W takiej atmosferze zaczynają odczuwać niepokój i smutek, z którymi to emocjami nie są w stanie sobie samodzielnie poradzić. W przypadku braku wsparcia emocje towarzyszące dziecku mogą spowodować, że u dziecka rozwinie się depresja dziecięca, zaburzenia opozycyjno-buntownicze lub zaburzenia zachowania, objawy ADHD, zaburzenia odżywiania lub inne zaburzenie psychiczne. Dlatego tak ważne jest, by w sytuacji rozwodu zadbać o to, by dziecko wiedziało, co się dzieje wokół niego i by jego emocje mogły zostać wyrażone i znalazły akceptację.

Jak najczęściej kształtuje się sytuacja dziecka po rozwodzie rodziców? Z jakimi problemami musi się wtedy zmierzyć?

Gdy już dojdzie do rozwodu, dzieci na różne sposoby mogą próbować poukładać sobie w głowie, co tak naprawdę się wydarzyło. Ponieważ mniejsze dzieci większość zdarzeń rozpatrują w odniesieniu do siebie, trudno im zrozumieć prawdziwe przyczyny rozwodu. Bardzo często pojawia się poczucie odpowiedzialności i poczucie winy – dziecko uważa, że rozwód rodziców był spowodowany ich zachowaniem, np. że były niegrzeczne, że za mało kochały, czy że nie spełniały oczekiwań rodziców. 

Nadzieja umiera ostatnia – dziecko wciąż ma nadzieję, że rodzice zmienią zdanie i wrócą do siebie. Jest też w stanie zrobić wiele, by tak się stało – co łatwo jest niektórym rodzicom wykorzystać. Konflikt wewnętrzny może powodować także poczucie, że w nowej sytuacji powinno wybrać i zachować lojalność tylko wobec jednego z rodziców. Z drugiej strony dzieci mogą odczuwać bardzo silny lęk przed porzuceniem: „Jeśli rodzice odeszli od siebie, to dlaczego nie mieliby zostawić także mnie?” 

W przypadku większego zrozumienia sytuacji, najczęściej u starszych dzieci, może pojawić się gniew wobec odchodzących rodziców. Silne emocje skłaniają dzieci do obwiniania jednego lub oboje rodziców za rozstanie. Mogą one także wypływać poza rodzinę i objawiać się także na przykład poprzez agresję wobec rówieśników czy nauczycieli w szkole.

Jakie formy może przybrać wsparcie psychologiczne rodziny w sytuacji rozwodu?

Pomoc psychologiczna wobec małżonków dotyczy ich strefy emocjonalnej, sytuacji życiowej i relacji. Przede wszystkim partnerzy powinni przepracować emocje towarzyszące rozstaniu i mieć przestrzeń na opłakanie straty po zakończonej relacji. Konieczne jest tu zaakceptowanie własnej odpowiedzialności związanej z sytuacją rozstania. W nowej rzeczywistości ważne jest, aby potrafili zaopiekować się sobą i swoimi potrzebami. Jednocześnie nie mogą zaniedbać dzieci, które potrzebują ich wsparcia w poradzeniu sobie z sytuacją rozwodu. 

Praca z dziećmi także skupia się na przepracowaniu ich emocji – smutku, poczucia winy i gniewu. Dziecko także musi przeżyć żałobę związaną ze stratami wynikającymi z rozwodu. Niezwykle ważne jest także, by nie obwiniało siebie za rozstanie rodziców – musi wiedzieć, że nie nastąpiło ono z jego powodu, a rodzice nadal darzą je miłością. Zajmując się dzieckiem w sytuacji rozstania rodziców powinniśmy zabrać, by było ono oderwane od konfliktu rodziców, a po rozwodzie zaakceptowało trwałość rozstania i powróciło do dzieciństwa oraz własnych spraw. 

Jednocześnie warto podkreślić, że rozstanie rodziców nie zawsze wymaga wsparcia psychoterapeutycznego dla dziecka. Jego problemy nie wiążą się z samym rozwodem, ale z głównie z sytuacją konfliktu między rodzicami i tym, jak dorośli poradzili sobie z rozwiązaniem kryzysu. Dlatego to rodzice, korzystając z profesjonalnej pomocy, takiej jak poradnictwo, mediacja czy grupy wsparcia, mogą sami zadbać o stworzenie korzystnych i stabilnych warunków życia dziecka w zaistniałej, nowej sytuacji.

W wywiadzie poruszona została tylko część problemów i wyzwań związanych z terapią zaburzeń lękowych. Dowiedz się więcej podczas szkolenia - zapisz się już dziś! Zachęcamy do zapoznania się z programem szkolenia oraz sylwetką trenerki na naszej stronie internetowej!

Więcej szkoleń możesz znaleźć w naszym kalendarzu oraz śledząc nasze media społecznościowe - Facebook, Instagram oraz LinkedIn. Zapraszamy do kontaktu z Centrum szkoleniowym pod numerem telefonu 71 332 36 70 lub na adres mailowy szkolenia@dcp.wroclaw.pl. Do zobaczenia!